Βιολογική πείνα Vs Συναισθηματική πείνα

Τι είναι η βιολογική και τί η συναισθηματική πείνα;

Με τον όρο βιολογική πείνα ή αλλιώς πείνα του στομάχου αναφερόμαστε στη φυσιολογική ανάγκη και αίσθημα του οργανισμού για να τραφεί ώστε να αποκτήσει ενέργεια και να συνεχίσει να είναι λειτουργικό, δηλαδή να μπορεί να εκτελεί βασικές λειτουργίες και ταυτόχρονα να καλύπτει τις όποιες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά. Τα χαρακτηριστικά της βιολογικής πείνας είναι η σταδιακή της εμφάνιση, η οποία δε δημιουργεί επιτακτική ανάγκη για σίτιση και μπορεί να αναβληθεί, εκτός αν έχουν περάσει πάρα πολλές ώρες νηστείας. Επίσης, η κατανάλωση τροφής δε δημιουργεί τύψεις, αλλά μόνο ένα αίσθημα ευφορίας και ικανοποίησης, αφού το άτομο διακατέχεται από αυτοέλεγχο και αίσθημα κορεσμού.

Τέλος, δεν υπάρχει επιθυμία και ανάγκη για κάποια συγκεκριμένη τροφή.

Αντίθετα, η συναισθηματική ή αλλιώς πείνα του νου εμφανίζεται απότομα και είναι πολύ έντονη. Συνήθως όταν πρόκειται για συναισθηματική πείνα, υπάρχει η ανάγκη για κατανάλωση συγκεκριμένου φαγητού πχ σοκολάτα, παγωτό, πίτσα, τηγανιτές πατάτες ή όποιο άλλο ανθυγιεινό φαγητό θεωρεί το άτομο “ένοχη” απόλαυση. Ακόμη, έχει παρατηρηθεί ότι το άτομο σε μια τέτοια κατάσταση τρώει μέχρι να την ικανοποιήσει, χωρίς όμως να νιώθει πραγματική πείνα, γεγονός που συχνά καταλήγει σε υπερφαγικά επεισόδια. Άρα, κατά τη συναισθηματική κατανάλωση, υπάρχει στιγμιαία ικανοποίηση και απόλαυση, που καταλήγει τις περισσότερες φορές σε τύψεις και ενοχές, είτε λόγω υπερβολικής ποσότητας τροφής είτε λόγω ανθυγιεινής τροφής, είτε αρκετές φορές και τα δύο.

Πώς γίνεται η διάκριση ανάμεσα στις δύο έννοιες;

Είναι γεγονός ότι δύσκολα κανείς μπορεί να κάνει τη διάκριση ανάμεσα στις δύο αυτές έννοιες χωρίς να κατανοήσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της καθεμιάς, αλλά και την ψυχική ή όχι κατάσταση στην οποία βρίσκεται το άτομο όταν καταναλώνει την τροφή. Αυτό που είναι σίγουρα διαπιστωμένο είναι ότι κατά τη βιολογική πείνα, το φαγητό ερμηνεύεται από το άτομο αποκλειστικά ως τροφή με την έννοια της θρέψης και ενέργειας για τον οργανισμό. Δε συμβαίνει όμως το ίδιο και κατά τη συναισθηματική πείνα, όπου το άτομο βρίσκεται σε κατάσταση ψυχολογικής διαταραχής και καταλήγει στην ουσία να τρώει τα συναισθήματά του, το άγχος, το φόβο, το στρες, την απογοήτευση, τη στενοχώρια, τη μοναξιά, την ανία. Σε αυτή την περίπτωση, το φαγητό εκλαμβάνεται ως λύση ή διαφυγή από τα προβλήματα και τις έννοιες, αλλά στην ουσία γίνεται ένας φαύλος κύκλος στενάχωρων συναισθημάτων από τον οποίο το άτομο παλεύει να απεγκλωβιστεί.

Πώς αντιμετωπίζεται η συναισθηματική πείνα;

Tο πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει είναι προφανώς η σωστή διάκριση της πείνας που βιώνει το άτομο και ποια συναισθηματική κατάσταση τον ωθεί στην άσκοπη κατανάλωση τροφής. Εδώ είναι καλό να υπάρξει μια ημερολογιακή καταγραφή συναισθηματικής κατάστασης, τροφής που καταναλώνεται και ποια είναι τα συναισθήματα μετά την κατανάλωσή της, ώστε να εντοπιστεί η αιτία και τι αυτή εντέλει προκαλεί. Επίσης, είναι σημαντικό να βρεθούν εξατομικευμένοι τρόποι απόσπασης του νου από το φαγητό όταν δεν υπάρχει βιολογική ανάγκη, όπως μια βόλτα, ένα είδος φυσικής δραστηριότητας, μια χαλαρή μουσική, η συνομιλία ή παρέα με φίλους, οτιδήποτε ευχαριστεί και γεμίζει τον καθένα, χωρίς να δημιουργεί τύψεις και ντροπή, αλλά πληρότητα και ευφορία.

Βιβλιογραφικές πηγές

Nuttall FQ. Body Mass Index: Obesity, BMI, and Health: A Critical Review. Nutr Today. 2015;50(3):117-128.

Jarrett RJ. Is there an ideal body weight?. Br Med J (Clin Res Ed). 1986;293(6545):493-495.